استفاده از این اتاق تمیز (کلین روم) در تحقیقات علمی و صنعتی، اپتیک، فناوری لیزر و نیمه هادی ها، هوافضا، بیوتکنولوژی، فناوری نانو، صنایع نظامی، خودروسازی نیز از جمله کاربرد های گسترده این اتاق می باشد. ابعاد و ظرفیت یک اتاق تمیز از مواردی بوده که با توجه به نیاز مشتریان در اندازه های متنوعی می تواند طراحی و ساخته شود.
اتاق تمیز یا کلین روم در اصل به مکان هایی گفته می شود که مقدار آلاینده های زیست محیطی همچون گرد و خاک، ذرات معلق و بخارات شیمیایی در آن بسیار کمتر از حد معمول است. به بیانی دیگر طراحی این اتاق ها به گونه ای می باشد که با برخورداری از سیستم ها و تجهیزات مدرن وظیفه دارند تا ورود هر گونه آلودگی را به دقت کنترل نمایند. این اتاق ها که فضا های محافظت شده ای برای جلوگیری از ورود آلاینده های مختلف می باشد، در صنایع مهمی همچون داروسازی، پزشکی، صنایع غذایی و اتاق عمل کاربرد زیادی دارد، چرا که وجود ذرات خارجی تاثیر زیادی در سلامت و کیفیت فرآورده تولیدی دارد.
اتاق تمیز (کلین روم) با توجه به نوع و کاربرد مورد انتظار افراد، شیوه کنترل و طراحی متنوعی داشته و استانداردهای متفاوتی نیز برای ارزیابی میزان آلودگی در این کلین روم ها بکار گرفته می شود. برای نمونه، ISO 14644 از جمله استاندارد اتاق تمیز بوده که در آن میزان آلودگی ها براساس تعداد ذرات در محدوده کمتر از نیم میکرون در یک فوت مکعب اندازه گیری و تعیین می گردد. همچنین لازم به ذکر است که اتاق تمیز دارای جنس خاصی از دیوارها و ساختمان می باشد که به شکلی منحصر به فرد و با هدف از بین بردن منبع آلودگی ها طراحی می شود. پارامتر های دیگری نظیر دما، میزان رطوبت نسبی و فشار هوا نیز علاوه بر کنترل ذرات معلق خارجی از مواردی است که با توجه به استاندارد های تعیین شده، نیازمند محدود سازی می باشد. بهره گیری از تجهیزاتی همچون هواساز هایژنیک می تواند در کنترل این پارامتر ها به شما کمک کند.
به طور معمول از سیستم های تهویه مطبوع به منظور تصفیه هوا، کنترل دما و رطوبت استفاده می شود. در صورتی که در کلین روم ها ضمن بهره گیری از این سیستم ها، جهت کنترل ذرات معلق و آلودگی ها از فیلترهای مختلفی بهره می گیرند. جریان هوای ورودی به اتاق های تمیز (کلین روم) به وسیله ی دستگاه مخصوص این کار تصفیه و فیلتر شده و علاوه بر این مورد، هوای داخل محیط نیز دائما در چرخش و تصفیه مجدد می باشد. فیلتر های هپا و اولپا از جمله فیلتر های مورد استفاده در این کار می باشد. با بکار گیری این فیلتر ها به خصوص نوع اولپا این فیلتر که نسبت به دیگری از راندمان بیشتری برخوردار است، هوای ورودی به کلین روم ابتدا از این بخش عبور نموده و به این طریق مانع عبور ذرات کوچک و بزرگ گرد و غبار می گردد. برای ساخت و طراحی hvac و دیگر تاسیسات مکانیکی و الکتریکی اتاق تمیز لازم است تا در ابتدا یک روم بوک تهیه گردد. روم بوک ها شامل اطلاعاتی نظیر نام کاربری، مساحت و ارتفاع هر اتاق ، دما، رطوبت، کلاس اتاق تمیز بوده و اهمیت بالایی برخوردار می باشند.
با وجود نصب فیلترها برای جلوگیری از ورود آلودگی های بیرونی، باید به این نکته نیز توجه داشت که این آلودگی ها ممکن است توسط کارکنان و تجهیزات مربوطه نیز به درون اتاق نفوذ کند. به همین دلیل یکی از کار هایی که کارکنان موظف اند به هنگام ورود به اتاق تمیز انجام دهند، استفاده از لباس مخصوص و عبور از اتاقک های موسوم به هوابند می باشد.
هوابند که یکی از انواع دستگاه های تنظیم فشار می باشد، امکان عبور شخص یا هر وسیله‌ای را از یک مکان به مکان دیگر که از لحاظ فشار هوا هم سطح نیستند را می‌دهد. برای به حداقل رسیدن میزان آلاینده ها، کارکنان پس از عبور از این اتاقک ها، باید از دوش هوا نیز بگذرند تا آماده ورود به این اتاق ها شوند.
به طور خلاصه روش های بهینه سازی انرژی در طراحی اتاق های تمیز عبارتند از:
از لحاظ جریان هوا اتاق های تمیز به سه دسته تقسیم بندی می شوند:
