کتاب تکنولوژی اتاق تمیز فنون لازم برای ساخت یک اتاق تمیز را بیان می کند. کتاب تکنولوژی اتاق تمیز کتابی کامل جهت شرح پارامترهای کنترلی در اتاق تمیز می باشد.
جهت انجام آزمایش های حساس و بیولوژیکی در آزمایشگاه های تخصصی، رطوبت و آلودگی های ذره ای باید تحت کنترل قرار بگیرند. اتاق تمیز مکانی است که در آن رطوبت، دما و فشار کنترل می شوند و آلودگی های ذره ای به حد مجاز می باشند. کتاب تکنولوژی اتاق تمیز، کتابی جامع و کامل در موضوع روش های ساخت یک اتاق تمیز یا کلین روم است.
در کتاب تکنولوژی اتاق تمیز تمامی تعاریف مربوط به کلین روم به طور کامل شرح داده شده است. کلین روم محیطی عاری از آلودگی های ذره ای و باکتریایی است که در آن درجه حرارت، فشار هوا و رطوبت به طور کامل کنترل می شود. ویروس ها، باکتری ها و ذرات گرد و غبار به اندازه میکرومتری در هوا و سطوح وجود دارند که باید توسط فرایندهای فیلتراسیون کنترل شوند.
به دلیل اینکه در اتاق تمیز عملیات مهم و حساسی همچون کاشت سلولی، آزمایش های زیستی و ساخت لوازم پیشرفته و حساس انجام می شود، تکنولوژی ساخت اتاق تمیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
کتاب های مختلفی در زمینه طراحی اتاق تمیز چاپ شده است که درباره تکنیک های ساخت اتاق تمیز است، این اتاق ها مکانی برای ساخت داروها و انجام آزمایش های زیستی است. کتاب تکنولوژی اتاق تمیز به نویسندگی پروفسور وایت به ترجمه رضا خشکرود منصوری است و تمامی پارامترهای موثر جهت ساخت یک اتاق تمیز را ارائه می دهد. در کتاب تکنولوژی اتاق تمیز تمامی معادلات برای داشتن یک سیستم تهویه هوای مناسب به همراه مثال های موثر شرح داده شده است.
امروزه کتاب تکنولوژی اتاق تمیز به عنوان یک دستورالعمل جامع و کامل برای تمامی افرادی که در این زمینه فعالیت می کنند، تبدیل شده است.
پارامترهای مختلفی در یک کلین روم باید تحت کنترل قرار گیرند، رطوبت، دمای اتاق، تمیزی هوا چه به لحاظ میکروبی و چه به لحاظ ذرات گرد و غبار، روشنایی، دمای اتاق، گردش هوا و ورود حشرات موذی چندین مورد کنترلی می باشند. در صورتی که پارامترهای ذکر شده به درستی تحت کنترل و بررسی قرار نگیرند، ضررهای مالی و فساد و آلودگی در محیط به وجود می آید که می تواند خسارات جبران ناپذیری را بوجود آورد.
در کتاب تکنولوژی اتاق تمیز، هواساز یا سیستم HVAC معرفی شده است. یک هواساز استاندارد برای یک اتاق تمیز دارای قسمت های مختلفی است، همچون کنترل کننده جریان ورودی، چندین فیلتر جهت جذب انواع باکتری ها و آلودگی های محیطی، صداگیر، گرمایش یا سرمایش در صورت لزوم، دمپر و کنترل کننده مقدار و شدت هوا و قسمت های ضروری دیگر.
فیلتر نهایی در واحد هواساز اگزوز باید فیلتر fine با کلاس بندی F9 باشد. در اتاق های تمیز جهت ساخت داروها و آنزیم ها باید از فیلتر نهایی هپا با کلاس H12، استفاده کرد. کلیه فیلترها باید مجهز به فشارسنج به منظور نشان دادن اختلاف فشار و گرد و غبار جمع شده روی فیلتر باشند.
بهترین روش برای تمیز کردن هوای کلین روم، رقیق سازی هوا با افزایش تعداد دفعات تعویض هوا است. این تعداد دفعات نیز به حجم هوای ورودی در زمان و آلودگی های تولید شده توسط تجهیزات و افراد در حال کار در آن واحد وابسته است. هر چه افراد بیشتری در آزمایشگاه باشند و فعالیت آنها بیشتر باشد، آلودگی بیشتری در محیط تولید می شود و نیاز به دفعات تهویه هوا افزایش پیدا می کند. تعویض هوای اتاق با استفاده از سیستم های هواساز پیشرفته مجهز به فیلتراسیون های میکرو و نانو میسر است.
در کتاب تکنولوژی اتاق تمیز، سیستم های فیلتراسیون هوا شرح داده شده است. سه مرحله اصلی در فیلتر کردن هوای یک اتاق تمیز وجود دارد. مرحله اول فیلتراسیون شامل پیش فیلتراسیون هوای بیرون از اتاق برای تضمین کیفیت کافی منابع هوایی در یک دستگاه تصفیه هوایی است که این عملیات بر عهده فیلترهایی با کلاس G می باشد. مرحله بعدی شامل فیلتر های نوع F است که از فیلترهای نهایی محافظت می کنند. و در مرحله آخر فیلترهای نهایی قرار گرفته اند که نقش مهمی را در عملیات فیلتراسیون بازی می کنند، این فیلتر ها قبل از انتشار هوا در پیرامون، عملیات فیلتراسیون نهایی را انجام می دهند. این عملیات بر عهده فیلترهای HEPA است.
جهت تعیین معیاری برای اندازه گیری میزان تمیزی یک اتاق تمیز، استانداردهایی وجود دارد. طبق این استانداردها مقدار آلودگی های مجاز و روش های رفع آلودگی ها ارائه شده است. در یک اتاق تمیز جریان های هوایی بسیار اهمیت دارد، ما در یک اتاق تمیز، دو نوع جریان هوایی داریم:
جریان هوای تمیز به صورت خطی و یکنواخت: در این جریان هوایی، لایه های موازی هوای تمیز به دو صورت افقی و عمودی جا به جا می شوند و هوای پیرامون را رقیق می کنند.
جریان هوایی متلاطم: در این حالت، جریان هوای تمیز و غیریکنواخت به صورت متلاطم در محیط جا به جا شده و بیشترین ذرات معلق موجود در هوا را به دام می اندازند و آنها به سمت فیلتر هدایت می کند.
به خوبی با نکات و ویژگی های یک کلین روم آشنا شدیم، یک کلین روم مناسب باید دارای محیطی عاری از آلودگی های میکروبی و ذرات گرد و غبار باشد، زیرا این ذرات موجب اختلال در کارهای حساس می شوند. یک اتاق تمیز در زمینه های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم:
صنایع هوافضا برای ساخت موشک ها
تکنولوژی نانو
آزمایشگاه های حساس و بیولوژیکی
ساخت چیپ های حساس الکترونیکی
اپتیک و لیزر
داروسازی
جراحی و پیوند اعضا
تحقیقات نظامی
